Những sai lầm thường gặp khi đầu tư chứng khoán – Phần 1
Đầu tư cổ phiếu luôn là phương thức kinh doanh hấp dẫn với những khoản lợi nhuận khủng. Tuy nhiên, thị trường cổ phiếu cũng là nơi ẩn chứa rất nhiều cạm bẫy. Nếu không có những chiến lược phù hợp thì dù một sai lầm nhỏ cũng sẽ khiến bạn tay trắng sau một phiên mua bán. Cho nên, bất kể bạn là một nhà đầu tư lâu năm, hay là một tay chơi mới thì hãy biết những sai lầm sau nhé:
Không đầu tư nhiều thời gian
Đa phần nhà đầu tư rất lười học hỏi và trau dồi kiến thức nên họ chỉ thích bỏ vài trăm triệu hoặc đôi khi là cả tỷ đồng ra mua một thứ dù mình không hiểu nhiều về nó. Lý do là họ đã giành sự tin cậy từ những tờ báo điện tử uy tín hoặc các phương tiện truyền thông khác. Đôi khi việc họ đầu tư có lãi khiến cho sự tin tưởng nhân lên rất nhiều lần, từ đấy họ rót thêm tiền và huy động được vốn. Nhưng “đường xa mới biết ngựa hay”, sớm muộn gì thua lỗ cũng sẽ tới.
Đầu tư chứng khoán là một quá trình dài, nên nó sẽ dành cho những người thật sự am hiểu cổ phiếu, nhưng không phải cho nhiều người không có trách nghiệm với đồng vốn của mình. Nhiều người nói “tôi đã có nhiều năm kinh nghiệm với chứng khoán”. Nhưng các khoản đầu tư của họ sẽ không bao giờ quay về điểm hoà vốn. Điều đó cho thấy kinh nghiệm không mất dần theo thời gian, vì vậy để có kinh nghiệm cần phải có nỗ lực.
Trên thị trường chứng khoán còn có một khái niệm khác là cá mập. Nếu bạn không rõ cá mập sẽ bơi lội ở đâu, thì bạn (nhỏ lẻ) sẽ bị ăn thịt. Những người được cho là cá mập có thể là cá nhân hoặc doanh nghiệp, tuy nhiên nhìn chung đây là nhóm người có khá nhiều tiền mặt và nắm giữ tỉ trọng cổ phiếu lớn . Họ sẽ gom số lượng nhiều hơn và nhanh chóng điều chỉnh tăng giảm giá cổ phiếu mà bạn đang nắm giữ. Nếu bạn là một nhà đầu tư thông minh, bạn sẽ chọn cách đi theo cá mập để ăn theo.
Nhưng nếu bạn không đủ thông minh, bạn sẽ bị cá mập rút hết vốn.
Dựa theo cảm xúc để quyết định
Trên thị trường tài chính, để có lợi nhuận đòi hỏi phương pháp đầu tư phải chiếm 70%, và quản lý tốt cảm xúc là 30%. Tuy cảm xúc chiếm tỷ trọng không phải cao, song việc có đến 30% này lại càng khó hơn 70% kia khá nhiều. Hay nói một cách khác, cái khó khăn nhất các nhà đầu tư mắc phải không phải phương pháp đầu tư mà lại là cảm xúc. Vì thế một nhà đầu tư được cho là tốt nhất không hẳn là phương pháp của họ mà còn là người có thể kìm lại tâm lý.
Có thể nhà đầu tư đều biết rằng cắt lỗ là phương pháp hiệu quả nhất để quản lý tài sản. Nhưng họ vẫn để cảm xúc quyết định mình phải “chờ đợi thêm một chút thôi” hay: Đây là thị trường đang lên đấy, . .. Nhỡ may khi cắt lỗ rồi cổ phiếu tăng lên lại sao, . ..
Thôi không cắt lỗ đâu, mình mua lại vào sẽ thu về nhiều tiền hơn nữa khi cổ phiếu tăng giá lên, . .. Và đôi lúc cảm xúc cũng biến các nhà đầu tư lướt sóng trở thành nhà đầu tư dài hạn hơn. Thật sự thì đây là lúc cái tôi của mỗi nhà đầu tư đang thức dậy và họ lo sợ khi mình bán ra cổ phiếu sẽ hồi phục trở lại. Thực ra những suy nghĩ trên cũng là tâm lý chung của nhà đầu tư, bởi trong con người họ đều có lòng tham và sự tính toán.
Đầu tư chứng khoán là một trò chơi cần những ai có cái đầu cứng như băng và không thờ ơ với mọi con số lãi, thua lỗ mới thành công được. Còn những ai mới có lợi nhuận mà đã vui mừng, hoặc bị thua lỗ mà cảm thấy chán nản thì xin phải thận trọng. Vì nhóm người này đang để tâm lý chi phối và đó sẽ là một tai hoạ.
Như đã đề cập ở trên, muốn có lợi nhuận thì phương pháp tài chính chiếm tỷ lệ 70% và cảm xúc là 30%. Nhưng nếu bạn không làm chủ nổi cái 30% đó thì bạn sẽ mất ngay 70% còn lại.
Tham lam những cổ phiếu giá rẻ
Hiểu theo phương pháp đầu tư giá trị của Warren Buffett, các cổ phiếu giá rẻ là mã có mức giá chuyển nhượng hiện tại thấp hơn nhiều so với giá trị thực của nó. Tuy nhiên người mua đã không hiểu rõ bản chất, mà tưởng cổ phiếu giá thấp là các mã đang ngày càng hạ sâu hơn với đỉnh cao của nó. Từ việc thiếu hụt kiến thức, các nhà đầu tư đã mua vào nhiều cổ phiếu tưởng chừng thấp nhưng thực ra là đắt đỏ.
Một cái bẫy khi bạn mua cổ phiếu chỉ để nghĩ rằng nó tốt. Một cổ phiếu “rẻ” cũng sẽ tiếp tục mất giá bởi các tin tức không tích cực. Nếu mua cổ phiếu này vì nghĩ rằng mình đã có món lợi khổng lồ, thì bạn cũng sẽ đối mặt với khoản thua lỗ khủng khiếp nếu cổ phiếu vẫn giảm giá. Khi bạn mua vào và tin rằng nó tốt thì sẽ khó có thể bán được nếu giá cổ phiếu đang chống lại bạn vì nó còn thấp hơn nữa.
Đây là một trong các dấu hiệu của sự thiếu hiểu biết. Rất khó chống cự trước những cổ phiếu giá thấp, đặc biệt là khi nó là một tên tuổi lớn và phát triển mạnh mẽ trong quá khứ. Khi cổ phiếu dẫn đầu thị trường lên đỉnh cao thì cổ phiếu sẽ trông có vẻ tốt hơn trong giai đoạn này, tuy nhiên thực tế nó đang trở nên vô cùng đắt đỏ. Nói một cách cụ thể hơn thì cổ phiếu đắt hoặc rẻ đều tùy thuộc vào giá trị thực của nó. Nên việc phân biệt được cổ phiếu nào là xấu, cổ phiếu nào là tốt là một việc rất khó, còn nhà đầu tư không chuyên thì luôn xuống tiền một cách dễ dàng.
Thiếu tư duy độc lập cho bản thân
Các nhà giao dịch dễ bị lệch hướng trong việc đầu tư của bản thân và dẫn đến những quyết định thất bại vì họ chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố tác động bên ngoài. Thi trường tài chính là nơi chất đầy những lời mời gọi, quảng cáo như coi tivi, nghe các bình luận giao dịch, sử dụng internet và các tư vấn thị trường sẽ làm bạn chết chìm theo những gì mà bạn nghe được.
Bạn nên hiểu rằng: “Cho dù những nhà quản lý quỹ đang nghĩ gì, hay bạn bè của bạn nói ra sao hì đó cũng chưa hẳn phù hợp với bạn”. Bạn bè của bạn đã kiếm được tiền, nhưng giờ đây bạn lại đang sở hữu một cổ phiếu tạo lập tín hiệu mới theo nhu cầu của mình. Điều này không đồng nghĩa với việc bạn được phép hoài nghi quan điểm của mình và thực hiện điều gì đó rất sớm hoặc thiếu thận trọng.
Vấn đề không phải là việc mọi người đang mua bán như thế nào trên sàn chứng khoán mà hãy xem xét tài sản bạn đang sở hữu.
Có quá nhiều sự lôi cuốn bên ngoài làm phân tán tâm trí của bạn. Công việc của bạn là làm sao để đầu óc luôn tỉnh táo và có thể giải quyết các vấn đề ở trong tầm nhìn hiểu biết. Dấu hiệu của một nhà đầu tư giỏi là luôn làm việc trong tầm kiểm soát của bạn và quên hết các vấn đề xung quanh.
Warren Buffett đã nói: “Hãy tập trung vào vòng tròn năng lực của bạn”.
Thay đổi liên tục các phương pháp
Phương pháp của bạn là điều duy nhất đúng với bản thân bạn. Mặc dù điều này không phải lúc nào cũng chính xác, nhưng nó hiệu quả trong dài hạn. Vì thế bạn phải trung thực với phương pháp khi nó có kết quả.
Để có sự thành công, bạn phải lựa chọn một và từ bỏ nhiều phương pháp giao dịch. Bạn sẽ gặt hái được kết quả trong chu kỳ thị trường khi phong cách giao dịch của bạn chiến thắng các phong cách giao dịch khác. Bạn sẽ không bao giờ chiến thắng bằng việc sử dụng các phong cách iao dịch khác nhau mỗi lần bạn lâm phải thất bại. Để tiến đến thành công với bất kỳ điều gì, bạn phải đầu tư dài hạn, bạn cần loại bỏ thứ gọi là “trôi dạt phong cách”.
Hầu hết mọi nhà đầu tư không tuân thủ chiến lược hoặc phương thức giao dịch của mình trong dài hạn. Ngay sau khi chiến lược hiện tại bị thất bại (hoặc nếu chiến lược đó đang có vấn đề) , họ từ bỏ và sửa đổi. Trong giao dịch chứng khoán luôn tồn tại 2 dạng là nhà đầu tư lớn và nhà đầu tư nhỏ.
Nếu là một nhà đầu tư nghiệp dư, họ sẽ cảm thấy vui vẻ lúc khởi đầu rồi sẽ cảm thấy chán nản khi mọi thứ trở nên tồi tệ. Những người như vậy luôn thay đổi phương pháp hay cố gắng thực hiện một điều gì đó rất khác. Đó chỉ là học hỏi để vui vẻ trong chốc lát, còn khi thấy thất bại họ sẽ nhanh chóng lại làm một lần khác rồi vĩnh viễn không có cho bản thân một chiến lược giao dịch cụ thể.
Mong muốn làm giàu nhanh chóng
Tâm lý làm giàu luôn kích thích lòng tham nhà đầu tư tìm mua thêm, khi cổ phiếu tăng mạnh họ sẽ có mong muốn tăng thêm do không muốn chốt lời. Sự trông đợi, kỳ vọng của thị trường là bất tận và do đó các nhà đầu tư vẫn mải miết tìm kiếm vì họ kỳ vọng khá cao ở giá cổ phiếu cho nên đã bỏ mất điểm phải chốt lời.
Tương tự như vậy, khi giá cổ phiếu sụt giảm họ không cắt lỗ mà còn hi vọng cổ phiếu sẽ hồi phục về sau mới bán. Nhưng khi cổ phiếu quay về điểm đáy, họ chỉ muốn lên cao thêm rồi tự nghĩ trong đầu các câu chuyện không thực tế để củng cố quan điểm gồng lỗ của bản thân. Điều này đã ảnh hưởng trực tiếp đến việc hiểu được quy luật kinh tế cùng những dự báo chính xác của nhà đầu tư. Bằng cách như vậy, nhà đầu tư vẫn phải đuổi theo xu hướng lên rồi hạ của thị trường chứng khoán, nhưng nguồn vốn của bản thân thì sẽ lại gánh chịu mất mát khá nặng nề.
Tâm lý mong muốn làm giàu trong ngắn hạn khiến hầu hết mọi người đều có cảm giác lo lắng, thậm chí là cổ phiếu trong tay giảm giá, nhưng khi trong tay không có gì nhà đầu tư thấy nôn nao lo lắng. Với tâm lý làm giàu siêu tốc, khi mua chứng khoán nhà đầu tư thường hy vọng giá cổ phiếu có thể nhích thêm. Nhưng nếu giá thị trường có diễn biến xấu, hoặc thậm chí sụt giảm một chút họ cũng cảm thấy chán nản, bất an rồi hốt hoảng bán cổ phiếu. Trong một thời gian dài mà lại luôn luôn có những quyết định nóng vội, không khôn ngoan thì mới khiến cho nhiều công ty môi giới kiếm bội tiền. Còn nhà đầu tư không những không có lời vừa làm tiêu hao nguồn tài sản của bản thân.
Kết luận
Trên đây là những sai lầm cơ bản mà một Trader có thể mắc phải. Hy vọng những kiến thức mà Gocdautu chia sẻ, phần nào giúp bạn hình dung ra mình sẽ làm gì tiếp theo để trở nên tốt hơn, kiếm nhiều lợi nhuận hơn.
